PGS.TS Trần Thị Thu Hà hướng dẫn sinh viên nghiên cứu.
Tận tâm cống hiến
Là người con xứ Nghệ, PGS.TS Trần Thị Thu Hà tâm sự: “Tôi thấy giá trị của cuộc sống là được đóng góp cho xã hội, giúp người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số ở miền núi khai thác được lợi thế về đất đai, khí hậu để phát triển kinh tế, cải thiện đời sống”. Với quan niệm đó, chị Hà đã say mê, tận tâm, dấn thân nghiên cứu nên trong khoảng 12 năm trở lại đây đã công bố 55 bài báo khoa học ở trong và ngoài nước, trong đó có 20 bài đăng trên tạp chí nước ngoài.
Đặc biệt, chị đã chủ trì 14 đề tài, dự án, tham gia thực hiện một số dự án chuyển giao khoa học công nghệ cấp tỉnh và cấp bộ, là chủ nhiệm của bảy Bằng độc quyền giải pháp hữu ích cho các sáng chế được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cấp, là tác giả chính của 12 bằng bảo hộ giống dược liệu quý được cấp bằng bảo hộ của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và đã được đưa vào sản xuất, kinh doanh.
Từ nghiên cứu của PSG.TS Hà, đến nay có 21 quy trình nhân giống và nuôi trồng loài cây gỗ và lâm sản ngoài gỗ, dược liệu được áp dụng vào thực tiễn. Các quy trình được ứng dụng thông qua các dự án chuyển giao khoa học kỹ thuật ở nhiều tỉnh miền núi phía bắc và miền trung. Là chủ biên và tham gia biên soạn chín giáo trình, sách chuyên khảo và sách tham khảo; đã và đang hướng dẫn 35 luận văn thạc sĩ, ba luận án tiến sĩ.
Trong sự nghiệp của mình, PGS.TS Hà tâm huyết nghiên cứu, chọn giống, nhân giống cây lâm nghiệp để giúp đồng bào dân tộc thiểu số các tỉnh miền núi phía bắc khai thác hiệu quả tiềm năng đất lâm nghiệp rộng lớn để phát triển kinh tế, cải thiện cuộc sống.
Đề tài cấp bộ “Đánh giá khả năng sinh trưởng và tính thích ứng của các xuất xứ keo tai tượng và các dòng keo lai tại Tuyên Quang” do chị Hà chủ trì, ứng dụng hiệu quả, được cấp ủy, chính quyền, đồng bào dân tộc thiểu số ở địa phương đánh giá cao. Chị Hà còn tiến hành khảo nghiệm nhiều lô hạt giống keo lá tràm, keo lưỡi liềm, bạch đàn, thông... ở vùng cao, phục vụ cho trồng rừng và hoàn trả các vùng khai thác quặng ở nhiều tỉnh như Thái Nguyên, Hà Giang, Tuyên Quang, Quảng Nam.
Để cung cấp giống chất lượng cao, PGS.TS Trần Thị Thu Hà cùng cộng sự đã tập trung nghiên cứu nhân giống in vitro thành công ở quy mô công nghiệp các dòng keo lai và bạch đàn lai. Từ đây, hằng năm cung cấp từ 8-10 triệu cây giống chất lượng cao cho các tỉnh miền bắc và miền trung.
Hướng nghiên cứu, nuôi trồng, nhân giống các loài dược liệu quý trong sách đỏ Việt Nam, có giá trị kinh tế cao, nguy cơ bị tuyệt chủng như lan kim tuyến, đinh lăng, gừng gió của chị Hà cũng đạt kết quả thiết thực. Qua đó, các giống dược liệu quý có hàm lượng dược tính cao, khả năng kháng bệnh tốt này được chọn tạo, ươm giống gốc với ba quy trình công nghệ nhân giống in vitro cho hệ số nhân giống cao, chất lượng ổn định, phục vụ sản xuất quy mô lớn.
Nghiên cứu của PGS.TS Hà về ứng dụng sinh học phân tử và hóa sinh phân tử để lai tạo, nhân giống phục vụ bảo tồn và phát triển một số loài cây dược liệu quý bản địa, có hoạt tính cao, tạo ra giống tốt với quy mô công nghiệp, giúp phát triển ngành dược liệu của Việt Nam đã đăng ký được 11 đoạn gen đặc trưng thông đất trên ngân hàng gen NCBI, xác định được sáu xuất xứ có hàm lượng Hupezin A cao, xây dựng được vườn giống gốc cây thông đất tối ưu phục vụ công tác lai tạo và nhân giống.
Là chủ nhiệm đề tài khoa học cấp quốc gia: “Nghiên cứu khai thác và phát triển nguồn gen mai cây tại một số tỉnh miền núi phía bắc”, PGS.TS Hà đã xây dựng các hướng dẫn kỹ thuật về nhân giống, trồng thâm canh, khai thác và sơ chế măng mai; xây dựng các mô hình vườn sưu tập kết hợp khảo nghiệm giống mai cây và mô hình trồng thâm canh lấy thân và măng.
Đây là mô hình tốt, vừa cho thu nhập cao, vừa bảo vệ môi trường sinh thái và đa dạng sinh học, tạo ra giá trị lớn cho người trồng rừng, có thể thu nhập từ 100-150 triệu đồng/ha/năm ở vùng núi cao các tỉnh Thái Nguyên, Bắc Kạn, Hà Giang, phục vụ tiêu dùng và xuất khẩu.
“Đỡ đầu” nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã ở vùng cao
Không chỉ xuất sắc trong nghiên cứu khoa học, PGS.TS Trần Thị Thu Hà còn là nhà quản lý giỏi khi xây dựng Viện Nghiên cứu và Phát triển lâm nghiệp (trực thuộc Đại học Nông lâm Thái Nguyên - Đại học Thái Nguyên), ban đầu từ ba cán bộ lên 100 cán bộ, là đơn vị tự chủ về ngân sách trong trường đại học từ 12 năm qua. Viện Nghiên cứu và Phát triển Lâm nghiệp thuộc Đại học Nông lâm Thái Nguyên giờ đây trở thành đơn vị nghiên cứu trong lĩnh vực lâm nghiệp có uy tín ở Việt Nam.
.jpg)
PSG.TS Trần Thị Thu Hà (bên trái) say mê nghiên cứu giống cây lâm nghiệp.
PGS.TS Thu Hà “đỡ đầu” định hướng khoa học, giúp thành lập Công ty CP Nông lâm nghiệp và Môi trường Việt Nam, doanh nghiệp khoa học đầu tiên của tỉnh Thái Nguyên, sau đó doanh nghiệp này mở rộng hai chi nhánh ở Hà Giang, Quảng Nam.
Qua đó, giúp hàng trăm kỹ sư mới ra trường là phụ nữ người dân tộc thiểu số làm chủ công nghệ về lĩnh vực giống, nông lâm nghiệp, tạo ra việc làm người dân địa phương. Chị đã và đang tích cực hỗ trợ về khoa học công nghệ và định hướng các sản phẩm chủ lực cho ba hợp tác xã ở Yên Bái, Lào Cai, Hà Giang.
Chị Hà còn là trưởng nhóm chuyên gia triển khai nhiều hoạt động tư vấn chuyển giao khoa học công nghệ cho các dự án cấp quốc gia, cấp tỉnh và các tổ chức quốc tế ở các vùng núi xa xôi hẻo lánh, tập trung vào đối tượng người nghèo tại 26 tỉnh trong cả nước.
Với việc chủ trì hai đề tài nghiên cứu về đánh giá tác động của chính sách đối với quản lý rừng và cộng đồng vùng cao ở vùng núi phía bắc và Tây Nguyên, PGS.TS Trần Thị Thu Hà còn góp công không nhỏ trong việc đưa ra các giải pháp phát triển sinh kế cho người dân. Đó là trồng rừng, đa dạng các loại cây trồng trên một đơn vị diện tích, trồng thâm canh và xen canh các loại cây đặc sản tạo thu nhập cao kết hợp tạo nguồn sinh thủy, mô hình nông lâm kết hợp, trồng cây dược liệu dưới tán rừng.
Tâm huyết, tận tụy cho khoa học, chị còn là tác giả của nhiều đề tài xây dựng các chiến lược, định hướng phát triển lâm nông, lâm nghiệp và phát triển rừng bền vững, tạo sinh kế cho người dân vùng cao tại nhiều địa phương trong cả nước; đóng góp xây dựng cơ sở dữ liệu giống cây trồng lâm nghiệp ở Việt Nam.
PGS.TS Trần Văn Điền, Hiệu trưởng Trường Đại học Nông lâm Thái Nguyên (Đại học Thái Nguyên) cho biết: “PGS.TS Trần Thị Thu Hà là một tấm gương nhà giáo, nhà quản lý, nhà nghiên cứu tâm huyết, dấn thân, đặc biệt là mong muốn cống hiến cho sự phát triển, cải thiện hơn nữa đời sống nhân dân. Với những cống hiến của mình, chị được Thủ tướng Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tặng nhiều bằng khen. Đặc biệt, chị là nhà khoa học nữ xuất sắc được tặng giải thưởng Kovalevskaia”.
Liên kết nguồn tin:
https://nhandan.com.vn/nhan-vat/nguoi-phu-nu-tam-huyet-cong-hien-cho-khoa-hoc-618103/