.jpg)
Thăm và làm việc tại Vụ Khoa học - Bộ Khoa học và Công nghệ Lào
Dự án hợp tác 3 bên được Việt Nam và IAEA khởi xướng bên lề của Hội nghị khoa học và công nghệ hạt nhân Việt Nam lần thứ 12 vào tháng 8/2017 tại Nha Trang, Việt Nam. Tại Hội nghị này, Thứ trưởng Bộ KH&CN Việt Nam Phạm Công Tạc đã thảo luận với bà Najat Mokhtar - Giám đốc Ban châu Á Thái Bình Dương, Vụ Hợp tác kỹ thuật (nay là Phó Tổng Giám đốc IAEA) về đề xuất xây dựng dự án hợp tác kỹ thuật 3 bên để hỗ trợ Lào và Campuchia nhằm đóng góp vào việc thúc đẩy các cơ chế hợp tác kỹ thuật giữa các quốc gia đang phát triển (TCDC) cũng như hợp tác Nam - Nam (South - South cooperation). IAEA đánh giá cao và ủng hộ mạnh mẽ ý tưởng này. Trong nhiều năm qua, với sự hình thành và phát triển ngành năng lượng nguyên tử (NLNT) hơn 40 năm trên cơ sở lò hạt nhân nghiên cứu Đà Lạt, cũng như thông qua hỗ trợ của IAEA trong các dự án hợp tác kỹ thuật (TC) quốc gia, khu vực và liên khu vực, năng lực của Việt Nam trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử đã đạt trình độ hàng đầu trong khu vực, đóng góp tốt cho phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Bên cạnh đó, Lào và Campuchia là những quốc gia mới tham gia vào các chương trình hợp tác của IAEA. Vì vậy, thông qua Dự án ba bên, một mặt Việt Nam có thể hỗ trợ IAEA trong việc hướng dẫn Lào và Campuchia xây dựng dự án, mặt khác có thể cung cấp hỗ trợ kỹ thuật về ứng dụng NLNT vào các ngành kinh tế kỹ thuật cho hai nước láng giềng trên cơ sở năng lực kỹ thuật đã phát triển của quốc gia, cũng như xây dựng hạ tầng pháp quy để sử dụng NLNT một cách an toàn và an ninh.
.jpg)
Thăm và làm việc tại Bộ Mỏ và Năng lượng Campuchia
Trong chuyến công tác này, Đoàn công tác đã gặp gỡ và làm việc với các cơ quan chức năng của Bộ Khoa học và Công nghệ Lào, Vụ Tiêu chuẩn và Đo lường (nơi đang xây dựng năng lực đánh giá không phá hủy – NDT với sự hỗ trợ của Trung tâm Đánh giá không phá huỷ NDE thuộc Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam), Bộ Mỏ và Năng lượng Campuchia, thăm và làm việc tại một số Bệnh viện, Trung tâm điều trị ung thư, Cục Thú y, … để tìm hiểu thực trạng ứng dụng NLNT tại hai quốc gia này, từ đó đề xuất các hoạt động cụ thể mà phía Việt Nam có thể cung cấp hỗ trợ ngay cho các nước bạn. Theo đó, các bên đã thống nhất nội dung của Kế hoạch hành động đối với Lào và Campuchia để thực hiện dự án hợp tác 3 bên từ nay đến nửa đầu năm 2020, cụ thể:
1. Đối với hợp tác Việt Nam - IAEA - Lào: tập trung hỗ trợ Lào xây dựng cơ cấu tổ chức của cơ quan quản lý nhà nước về an toàn bức xạ và hạt nhân, xây dựng hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật trong lĩnh vực an toàn bức xạ (nghị định, thông tư, quy chuẩn kỹ thuật,…), tiếp tục hỗ trợ công tác đào tạo cán bộ và phát triển năng lực kỹ thuật về kiểm tra không phá hủy (NDT), xạ trị và y học hạt nhân, chuẩn thiết bị đo liều cá nhân đối với nhân viên bức xạ; năng lực phát hiện các bệnh mới trên động vật, phân tích và kiểm soát dư lượng thuốc trong các sản phẩm sữa và thịt, kiểm soát và trao đổi và buôn bán sản phẩm từ động vật qua biên giới;…
2. Đối với hợp tác Việt Nam - IAEA - Campuchia: khởi động lại và đẩy nhanh tiến trình thông qua Luật năng lượng nguyên tử; hỗ trợ hiệu chuẩn thiết bị bức xạ, đào tạo cán bộ an toàn bức xạ và xây dựng các quy trình thanh tra, cấp phép tiến hành công việc bức xạ; hỗ trợ công tác đánh giá và quản lý chất thải phóng xạ từ các cơ sở y học hạt nhân và kiểm toán nguồn phóng xạ vô chủ; đào tạo cán bộ vật lý y khoa, xạ trị ung thư; đào tạo về sử dụng UPLC-MSMS, lập kế hoạch và tư vấn để hỗ trợ khởi động hiệu quả dự án về ruồi hại hoa quả; áp dụng kỹ thuật bức xạ ứng dụng cho nhân giống đột biến; chiếu xạ các cổ vật di sản văn hóa;…
Để có căn cứ triển khai Kế hoạch hành động các bên nhất trí sẽ tiến hành các thủ tục cần thiết để ký Thỏa thuận dàn xếp 3 bên, dự kiến thực hiện trong kỳ họp Đại hội đồng IAEA lần thứ 63 tại Viên, Áo vào giữa tháng 9/2019.
Việc triển khai hợp tác ba bên với Lào, Campuchia cùng IAEA về năng lượng nguyên tử sẽ góp phần củng cố tình hữu nghị giữa Việt Nam và Lào, Campuchia, thúc đẩy hợp tác song phương, đa phương, củng cố tình đoàn kết hữu nghị giữa ba nước Việt Nam - Lào - Campuchia.