.jpg)
Toàn cảnh Hội thảo.
Hội thảo do Ban Kinh tế Trung ương phối hợp với Bộ KH&CN và Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức mới đây, tại thành phố Hồ Chí Minh.
Tham dự hội thảo có đồng chí Trần Tuấn Anh, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương; đồng chí Lê Quang Huy, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội; đồng chí Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ KH&CN; đồng chí Vũ Hải Quân, Ủy viên BCH Trung ương Đảng, Giám đốc ĐHQG TP.HCM; đồng chí Dương Anh Đức, Phó Chủ tịch UBND TPHCM cùng lãnh đạo các bộ, ban, ngành Trung ương, Viện Hàn lâm KH&CN; lãnh đạo các tỉnh, thành phố, trường đại học khu vực phía Nam cùng đại diện các tổ chức quốc tế, doanh nghiệp, các nhà khoa học, chuyên gia về công nghiệp vật liệu.
Phát biểu đề dẫn tại Hội thảo, PGS.TS Huỳnh Thành Đạt, Bộ trưởng Bộ KH&CN cho biết, trong suốt các giai đoạn qua, công nghệ vật liệu mới luôn được xác định là hướng nghiên cứu ưu tiên, có cơ chế chính sách đào tạo, phát triển nguồn nhân lực được thể hiện nhất quán trong các văn kiện của Đảng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ
Thực hiện chủ trương của Đảng và chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ KH&CN luôn chủ động, tích cực phối hợp với các Bộ, ngành liên quan đẩy mạnh hoạt động KHCN&ĐMST để góp phần phát triển kinh tế - xã hội nói chung và lĩnh vực công nghiệp vật liệu nói riêng.
Công nghệ vật liệu mới được xác định là một trong bốn công nghệ cao được ưu tiên. Từ năm 2001, luôn có 01 Chương trình KH&CN trọng điểm cấp quốc gia về nghiên cứu, ứng dụng và phát triển vật liệu mới. Bên cạnh đó, các nội dung nghiên cứu, ứng dụng vật liệu cũng đã được ưu tiên lồng ghép trong các Chương trình KH&CN trọng điểm cấp quốc gia về nghiên cứu, ứng dụng và phát triển vật liệu mới.
Đồng chí Huỳnh Thành Đạt, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Bộ KH&CN phát biểu tại Hội thảo.
Theo Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt, trong đào tạo, phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp vật liệu cũng luôn được Bộ KH&CN chú trọng, ưu tiên thông qua hoạt động các chương trình đào tạo, hợp tác quốc tế và thực hiện các nhiệm vụ KH&CN. Giai đoạn 2011-2020, Chương trình KC.02 về nghiên cứu phát triển vật liệu mới đã tham gia đào tạo 29 nghiên cứu sinh, 70 thạc sỹ chuyên ngành vật liệu. Riêng đối với Chương trình Nghị định thư, năm 2019-2020 đã bố trí 7 nhiệm vụ hợp tác nghiên cứu với các nước tiên tiến về vật liệu trong đó ưu tiên kinh phí bố trí 25 đoàn ra (54 cán bộ) để học tập, nâng cao trình độ của các nhà khoa học ngành vật liệu trong nước…
PGS.TS Vũ Hải Quân cho biết, trong lĩnh vực khoa học vật liệu, những năm qua Đại học Quốc gia TPHCM đã đi tiên phong trong việc triển khai thí điểm đào tạo và nghiên cứu. Cụ thể, quy mô đào tạo ngành khoa học vật liệu bậc đại học là khoảng 400 sinh viên năm (chủ yếu của Trường Đại học Bách khoa và Đại học Khoa học tự nhiên). Quy mô sau đại học (thạc sĩ và tiến sĩ) mỗi năm khoảng hơn 100 học viên cao học, nghiên cứu sinh; chưa kể các ngành gần với khoa học vật liệu như: vật lý, hóa học, y sinh… Giám đốc Đại học Quốc gia TPHCM Vũ Hải Quân cũng đặt ra chiến lược phát triển giai đoạn mới của Đại học quốc gia TPHCM với trọng tâm tiếp tục đẩy mạnh sứ mạng tạo ra những công trình nghiên cứu khoa học quan trọng, là nơi đi đầu trong đổi mới, sáng tạo, nâng cao chất lượng giáo dục đại học góp phần đẩy mạnh đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng nhu cầu đào tạo nhân lực chất lượng cao cho đất nước.
Phát biểu tại hội thảo, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh nhìn nhận, thực tiễn trên thế giới, không có quốc gia nào tiến hành công nghiệp hóa thành công và có nền công nghiệp phát triển mà không có ngành công nghiệp vật liệu phát triển. Đây là ngành công nghiệp nền tảng, đóng vai trò cung cấp đầu vào cho tất cả các lĩnh vực sản xuất cũng như tiêu dùng của xã hội.
Theo Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh, Việt Nam có nhiều tiềm năng và lợi thế phát triển ngành công nghiệp vật liệu, tuy nhiên, ngành công nghiệp vật liệu Việt Nam phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, mong muốn và yêu cầu đặt ra. Nguyên vật liệu trong nước vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu của nhiều ngành, lĩnh vực sản xuất quan trọng, dẫn đến phụ thuộc nguyên vật liệu nhập khẩu, do đó ảnh hưởng đến năng lực tự chủ, tự cường của nền kinh tế. Sức cạnh tranh của nhiều ngành vật liệu còn hạn chế cả về trình độ công nghệ, năng lực sản xuất, chất lượng và chi phí.
Bên cạnh đó, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương Trần Tuấn Anh cũng nhận định, có nhiều nguyên nhân của những hạn chế trên nhưng một trong những nguyên nhân chủ yếu là nguồn nhân lực của ngành công nghiệp vật liệu còn thiếu và yếu. Đào tạo nguồn nhân lực chưa gắn kết chặt chẽ với phát triển khoa học và công nghệ. Cơ chế, chính sách cho phát triển nguồn nhân lực nói chung và nguồn nhân lực trong ngành công nghiệp vật liệu nói riêng còn nhiều bất cập.
Theo TS. Nguyễn Đình Hậu, Vụ trưởng Vụ KH&CN các ngành kinh tế - kỹ thuật (Bộ KH&CN), năng lực sản xuất vật liệu thể hiện sức mạnh của nền kinh tế, công nghệ sản xuất vật liệu phản ánh trình độ kỹ thuật của một quốc gia, trong đó vai trò KH&CN hết sức quan trọng. Điều này thể hiện ở các quốc gia có nền công nghiệp hóa, hiện đại hóa phát triển đều có công nghiệp sản xuất vật liệu tiên tiến.
Việt Nam đang trong quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa, do vậy việc phát triển công nghiệp vật liệu có nhu cầu tăng rất cao, do đó KH&CN càng có vai trò quan trọng đảm bảo ổn định và phát triển sản xuất.
.jpg)
Tại hội thảo, Bộ Khoa học và Công nghệ và Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh đã ký kết chương trình phối hợp công tác hoạt động KH&CN giai đoạn 2021-2025.
Trong khuôn khổ hội thảo, các đại biểu cũng đã thảo luận, làm rõ thực trạng, vai trò của ngành công nghiệp vật liệu trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; vai trò của KH&CN và đổi mới sáng tạo trong phát triển công nghiệp vật liệu và thực trạng của nghiên cứu KH&CN phục vụ phát triển công nghiệp vật liệu Việt Nam trong thời gian qua. Các đại biểu cũng đã đánh giá thực trạng nguồn nhân lực của ngành công nghiệp vật liệu ở Việt Nam; làm rõ những rào cản, vướng mắc về cơ chế, chính sách, những vấn đề cần tháo gỡ để phát triển nguồn nhân lực chất lượng, giải phóng nguồn lực và năng lực sáng tạo phục vụ phát triển ngành công nghiệp vật liệu.
Ngoài ra, các đại biểu cũng chia sẻ về xu thế phát triển ngành công nghiệp vật liệu trên thế giới, đúc kết kinh nghiệm về tư duy, cách tiếp cận mới trong thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa nói chung và phát triển ngành công nghiệp vật liệu nói riêng; chiến lược phát triển nhân lực ngành công nghiệp vật liệu của các nước. Đồng thời, các đại biểu đề xuất, kiến nghị với Đảng và Nhà nước về chủ trương, định hướng, cơ chế, chính sách phát triển nguồn nhân lực của ngành công nghiệp vật liệu, nhất là những mô hình, cách làm sáng tạo, những bài học kinh nghiệp nhằm đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.