Ở Việt Nam, bông là cây trồng truyền thống, được trồng ở nhiều vùng Tây Bắc, duyên hải miền Trung, Tây Nguyên và Đông Nam Bộ. Tuy nhiên, diện tích và sản lượng bông thấp, chỉ đáp ứng 5% nhu cầu của ngành dệt may. Có nhiều nguyên nhân hạn chế mở rộng diện tích và tăng sản lượng bông, nhưng chủ yếu vẫn là sâu hại. Trong đó, sâu xanh là loài nguy hiểm nhất, có mặt và gây hại nặng ở hầu hết các vùng trồng bông từ Bắc tới Nam và là đối tượng cần phòng trừ. Vì vậy, nhóm nghiên cứu đã tiến hành chọn tạo ra các dòng bông chuyển gen Bt có tính kháng sâu xanh cao, năng suất cao, chất lượng xơ tốt tiến tới cung cấp cho ngành sản xuất bông trong nước.
Kết quả nghiên cứu đã chọn lọc, phát triển và đánh giá an toàn sinh học ở quy mô hạn chế được bốn dòng chuyển gen Bt kháng sâu M1, M17, M40 và M54 với các chỉ tiêu chất lượng chủ yếu sau:- Gen chuyển: CryIAc, 1 bản sao, di truyền ổn định qua 5 thế hệ.
- Đặc tính kháng sâu xanh: Có độ độc tính mạnh với sâu tuổi nhỏ; Theo bộ phận: lá non, nụ và quả non gây chế sâu xanh cao (≥ 80%); khả năng kháng giảm dần theo thứ tự: lá non > nụ > quả non > hoa; Theo thời gian sinh trưởng: kháng cao ở giai đoạn trước 75 ngày sau gieo; cây càng già khả năng kháng càng giảm.
- Khả năng kháng sâu hồng: gây chết xấp xỉ 80% sâu non khi nuôi bằng nụ.
- Đánh giá rủi ro: 4 dòng chuyển gen không thể hiện sự sinh trưởng vượt trội, lấn át so với giống nền MCU9; ngoài đặc tính kháng một số loại sâu thuộc bộ cánh vảy (sâu xanh, sâu hồng), 4 dòng bông chuyển gen không tồn tại nguy cơ ảnh hưởng tới các loài sâu hại không chủ đích và thiên địch của chúng; 4 dòng bông chuyển gen không làm ảnh hưởng đến quần xã Collembola trong đất.
- Năng suất: đạt 20,7 - 23,6 tạ/ha tương đương với giống gốc MCU9 (21,1 tạ/ha) tại Đắc Lắc và đạt 26,2-29,5 tạ/ha cao hơn giống gốc MCU9 (24,5/ha) tại Bình Thuận trong điều kiện áp lực sâu xanh cao.
- Chất lượng xơ bông: tương đương giống gốc MCU9, bao gồm chiều dài 29,5-31,5 mm; độ đồng đều 85,3-87,5%; chỉ số độ mịn 3,95-4,44 Mi; chỉ số độ chín 0,86-0,91; và độ bền ≥ 31,8g/tex.
Nhóm nghiên cứu đưa ra đề nghị tiếp tục khảo nghiệm trên diện rộng tiến tới sản xuất thử nghiệm đối với bốn dòng bông chuyển gen Bt kháng sâu M1, M17, M40 và M54.
Có thể tìm đọc toàn văn Báo cáo KQNC Đề tài (Số đăng ký 11599/2015) tại Cục Thông tin KH&CN Quốc gia.