Tại Hội nghị, Cục trưởng Cục Thông tin KH&CN quốc gia Lê Xuân Định đã trình bày Báo cáo tổng kết công tác năm 2016 và phương hướng nhiệm vụ năm 2017 của Cục. Trong năm 2016 mặc dù có nhiều thách thức đặt ra, Cục Thông tin KH&CN quốc gia đã triển khai toàn diện và đồng bộ các nhiệm vụ kế hoạch Bộ giao. Trọng tâm công việc chính của Cục Thông tin KH&CN quốc gia là xây dựng các văn bản pháp quy để hướng dẫn hoạt động thông tin, thống kê khoa học và công nghệ, hoàn thiện hệ thống tổ chức, chức năng và hoạt động quản lý nhà nước từ trung ương đến địa phương, tổ chức thực hiện chức năng đầu mối thống kê thông tin KH&CN, Trung tâm Thông tin và Thống kê KH&CN của các tỉnh, thành phố.
Cục trưởng Cục Thông tin KH&CN quốc gia Lê Xuân Định trình bày Báo cáo tổng kết công tác năm 2016 và phương hướng nhiệm vụ năm 2017 của Cục
Công tác phục vụ thông tin, với một số ấn phẩm nổi bật như Sách KH&CN Việt Nam 2015, 12 tổng luận KH&CN như Tư vấn khoa học cho hoạch định chính sách, Xâm nhập mặn tại Đồng bằng sông Cửu Long: Nguyên nhân, tác động và các giải pháp ứng phó, Hợp tác công - tư phục vụ đổi mới sáng tạo trong nông nghiệp, Tương lai của năng suất, Singapore phát triển nền kinh tế đổi mới sáng tạo, Chính sách thúc đẩy đổi mới sáng tạo xanh của một số quốc gia, Mô hình nền kinh tế sáng tạo của Hàn Quốc, Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, Mô hình phát triển nông thôn mới trong thế kỷ 21 - Công cụ cho các nước đang phát triển, Triển vọng kinh tế biển toàn cầu đến năm 2030, Chuẩn bị cho tương lai của trí tuệ nhân tạo... đã góp phần tham mưu cho lãnh đạo cấp trên hoạch định chính sách phát triển KH&CN, được lãnh đạo Bộ đánh giá cao. Đặc biệt là thông tin phục vụ lãnh đạo tiếp tục được chú trọng nâng cao chất lượng cả về nội dung và hình thức, tăng cường gắn kết chặt chẽ hơn với nhu cầu thực tế xã hội trong nghiên cứu, sản xuất và kinh doanh. Đặc biệt, thông qua hình thức dịch vụ bạn đọc đặc biệt, hiệu quả chia sẻ khai thác và sử dụng các nguồn tin hiện có đã được nâng lên đáng kể với việc kết nối đầu mối thông tin với 63 tỉnh thành và báo chí trong cả nước.
Quang cảnh Hội nghị
Thực hiện chủ trương định hướng phát triển nguồn tin quốc gia theo tinh thần Luật KH&CN năm 2013, năm 2016 là năm đầu tiên Cục đưa vào phục vụ trực tuyến toàn văn Cơ sở dữ liệu (CSDL) KH&CN then chốt ScienDirect cho các tổ chức KH&CN cấp quốc gia, các nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia, đây là bước phát triển vượt bậc về số lượng và chất lượng phục vụ thông tin KH&CN.
Công tác xây dựng nguồn lực thông tin được chú trọng phát triển, số lượng, các biểu ghi trong các CSDL quốc gia về KH&CN được coi trọng, cập nhật, xử lý để đưa vào phục vụ kịp thời. Vì vậy, Cục Thông tin đã tạo lập được nguồn lực tài liệu ngày càng phong phú, đa dạng và bạn đọc đến khai thác, sử dụng ngày càng tăng.
Điều tra thống kê nghiên cứu và phát triển đã được thực hiện thành công lần thứ 3 theo phương pháp luận quốc tế, thu thập được số liệu đáng tin cậy. Công tác thống kê KH&CN được tăng cường, kịp thời hướng dẫn các địa phương, các tổ chức khoa học và công nghệ. Việc xử lý, tổng hợp số liệu từ các cuộc thống kê cũng như từ báo cáo thống kê cơ sở, báo cáo thống kê tổng hợp được thực hiện nhanh chóng, chính xác thông qua các phần mềm chuyên ngành.
Mạng VinaREN đã chuyển đổi để thực sự làm nền tảng trực tiếp cho hệ thống CSDL quốc gia về KH&CN và hoạt động thông tin KH&CN.
Dù còn nhiều khó khăn nhưng công tác xúc tiến thị trường khoa học công nghệ vẫn được duy trì, việc tổ chức Chợ công nghệ và thiết bị đã có nhiều thay đổi theo hướng chuyên ngành, cụ thể như Chợ công nghệ và thiết bị chuyên ngành sinh học (BioTechmart). Các công nghệ và thiết bị trên Techmart online thường xuyên được cập nhật, kết nối cung cầu và tư vấn hỗ trợ nhiều doanh nghiệp.
Nhìn chung, năm 2016, Cục đã thực hiện đúng tiến độ các nhiệm vụ trong kế hoạch công tác được Bộ giao. Các mặt công tác có chiều sâu và chất lượng.
Tuy nhiên, trong năm 2016, Cục cũng gặp một số khó khăn: Công tác xúc tiến phát triển thị trường công nghệ, do thời gian được giao quyết định triển khai nhiệm vụ và kinh phí thực hiện nhiệm vụ rất muộn. Tình trạng này đã kéo dài nhiều năm và là một trở ngại lớn đối với việc thực hiện nhiệm vụ của Cục; Công tác chống xuống cấp và xây dựng hệ thống phòng cháy chữa cháy, do hiện trạng cơ sở vật chất của Cục hiện đã xuống cấp, không đảm bảo an toàn cũng như mỹ quan trong quá trình làm việc. Đặc biệt, trong vòng nhiều năm qua, Cục Thông tin chưa được cấp kinh phí cho hạng mục này (hoặc được cấp theo năm nhưng kinh phí rất nhỏ). Cục là nơi lưu trữ nguồn tài liệu quý báu, trong đó có nhiều tài liệu giấy, do vậy công tác phòng cháy chữa cháy là cực kỳ cấp thiết; Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, trước đây, công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực được Cục chủ động thực hiện. Tuy nhiên, kể từ khi Lãnh đạo Bộ giao công tác đào tạo cho Trường quản lý KH&CN làm đầu mối, mặc dù Cục đã có phối hợp với Trường nhưng công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực cho hệ thống vẫn gặp nhiều khó khăn và không được như trước (Cục Thông tin KH&CN quốc gia chỉ có thể lồng ghép nội dung này vào trong các nhiệm vụ cụ thể như Thống kê KH&CN... do đó không thể bao quát và truyền tải hết các nội dung).
Về phương hướng nhiệm vụ năm 2017, Cục sẽ tiếp tục coi trọng tâm công tác là triển khai xây dựng và phát triển CSDL quốc gia về KH&CN đầy đủ và toàn diện, tạo tiền đề cho việc cung cấp thông tin phục vụ cho các cơ quan quản lý nhà nước về KH&CN thẩm định nội dung trong quá trình xét chọn các nhiệm vụ khoa học và công nghệ và phục vụ cho cộng đồng nghiên cứu nói chung. Mạng VinaREN được tái cấu trúc như một yếu tố nòng cốt của hạ tầng thông tin, gắn kết việc xây dựng và khai thác các CSDL quốc gia về KH&CN giữa Cục Thông tin KH&CN quốc gia các đơn vị thành viên trong toàn mạng lưới, đảm bảo góp phần vào sự công khai, minh bạch trong các hoạt động khoa học và công nghệ. Tiếp tục hoàn thiện Đề án CSDL ScienDirect phục vụ các tổ chức KH&CN và nhiệm vụ cấp quốc gia, triển khai các dịch vụ thông tin KH&CN tiện ích phục vụ các nhóm đối tượng khác nhau. Triển khai đề án tổ chức Sàn giao dịch công nghệ tại 24 Lý Thường Kiệt, tạo ra kênh kết nối thường xuyên giữa các bên liên quan, thúc đẩy đổi mới công nghệ, thương mại hóa công nghệ và chuyển giao công nghệ; chuẩn hóa Techmart online với đầy đủ các thành phần tư vấn, hỗ trợ.
Cục tiếp tục xây dựng và trình ban hành Quyết định của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển nguồn tin KH&CN phục vụ nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ đến năm 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Ngoài ra, Cục sẽ tiếp tục phối hợp và hướng dẫn việc tổ chức lại hoặc thành lập mới các tổ chức có chức năng thông tin, thống kê KH&CN tại địa phương; Phối hợp với Thanh tra Bộ tiến hành thanh tra, kiểm tra công tác thông tin, thống kê KH&CN tại một số bộ, ngành và địa phương; Tăng cường công tác xử lý thông tin và phục vụ thông tin, đặc biệt trong việc đảm bảo tính chính xác, trung thực, khách quan, đầy đủ và kịp thời của các thông tin; công tác xử lý thông tin chuyển hướng tạo ra các sản phẩm thông tin có giá trị gia tăng cao như để cung cấp cho công tác hoạch định chiến lược, chính sách phát triển KH&CN và kinh tế-xã hội. Ngoài việc tăng cường cung cấp thông tin phục vụ cho công tác quản lý nhà nước, nghiên cứu, đào tạo thì trong năm 2017, Cục cần chú trọng tập trung đến cung cấp thông tin phục vụ doanh nghiệp.
Thứ trưởng Trần Việt Thanh phát biểu tại Hội nghị
Phát biểu chỉ đạo Hội nghị, Thứ trưởng Trần Việt Thanh đánh giá cao và biểu dương những thành tích “ấn tượng” mà Cục đã đạt được trong năm 2016, thể hiện sự đổi mới mạnh mẽ hoạt động thông tin KH&CN. Thứ trưởng cũng nhấn mạnh những kết quả đạt được trong năm qua của Cục, trong đó có việc thực hiện tốt hơn vai trò đầu mối thông tin đối với các cơ quan thông tin KH&CN ở các Bộ, ngành, địa phương; công tác phục vụ bạn đọc của Thư viện KH&CN quốc gia; và công tác xử lý và phân tích thông tin đã có nhiều sản phẩm được lãnh đạo Bộ KH&CN đánh giá cao.
Nhất trí với 5 phương hướng trọng tâm công tác năm 2017 của Cục, Thứ trưởng lưu ý năm 2017 là năm rất quan trọng. Nếu như năm 2016 là năm ban hành nhiều văn kiện quan trọng của Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XII, đặc biệt là Nghị quyết số 05-NQ/TW, Nghị quyết số 06-NQ/TW, thì năm 2017 là năm triển khai và cùng với định hướng phát triển của ngành KH&CN trong thời gian tới để làm cơ sở cho Cục định hướng hoạt động thông tin KH&CN của mình, qua đó thể hiện vai trò của Cục và đưa thông tin KH&CN trở thành nguồn lực phát triển. Đặc biệt, liên quan đến triển khai xây dựng và phát triển CSDL quốc gia về KH&CN, Thứ trưởng mong rằng CSDL này phải được quảng bá, phục vụ tốt yêu cầu quản lý, nghiên cứu của các cá nhân, tổ chức KH&CN, doanh nghiệp; việc khai thác CSDL phải thuận lợi, công khai, minh bạch, phù hợp với tinh thần “kiến tạo, phục vụ” của Chính phủ hiện nay. Thứ trưởng hy vọng thông tin KH&CN sẽ trở thành hạ tầng nền tảng cho hệ sinh thái đổi mới sáng tạo quốc gia như trong báo cáo mà Lãnh đạo Cục đã nêu.
Bên cạnh đó, Thứ trưởng cũng lưu ý Cục cần chủ động phối hợp chặt chẽ hơn với các đơn vị trong Bộ KH&CN để thực hiện các nhiệm vụ có liên quan được tốt hơn, đặc biệt là trong hỗ trợ đẩy mạnh khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, thương mại hóa kết quả nghiên cứu.
Thứ trưởng Trần Việt Thanh cũng chia sẻ những khó khăn và hạn chế của Cục, đặc biệt là trong công tác đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, sửa chữa, chống xuống cấp cơ vật chất của Cục. Để giải quyết những vấn đề này, Thứ trưởng đề nghị Cục cần làm việc cụ thể với các đơn vị chức năng của Bộ./.